Guantanamera (Poema nun só acto) — 2ª edición

Corpo a terra/corazón, corpo a terra, para expoñer a túa carne ao corte do leghón, ou á erosión ondulada que encadea o fracaso das palabras. Dicir, pronunciar, preguntar coa boca aberta e unha man dentro, imposible o aire, imposible a conciliación de cada lado da distancia. Canto tempo separa aquela guajira de Guantánamo dunha muller do rural de Mos?, ou dun home, apenas un home que non é senón a mingua dun home? Así, Merino bota man da escrita por non poder dar conta do acontecemento, da vivencia, da pulsión dos corpos vivos, precarios, inseguros, loitando contra a hostilidade do mundo: Digo fogueira porque pronuncio lume/ por exemplo, ou estufa de leña/ e cando pronuncio este discurso/ estou dicindo soidade. Pero, como dixo Pizarnik hace tanta soledad/ que las palabras se suicidan. No caso deste libro, máis que de suicidio falaría de mutilación: unha sorte de desmembramento das palabras, cuarteadas para non dixerirse todas xuntas, para enmagrecer a dor, para poder explicarnos cada poro deste corpo que habita nos poemas. Minuciosamente, anaco a anaco. Un corpo de rara sensibilidade que, en lugar de pasos, avanza e fai o camiño con latexos. O poema só ten un acto, como todos os poemas, un acto de fala, e entre acoutacións autoreferenciais seguimos a voz de Samuel, acostumadas como estamos a que nos leve polo camiño da intensidade e do teatro. E asistimos ao seu trazado polo escenario, tamén nós coa boca aberta e chea dese sabor doce e acedo da tortura, de asistir como espectadoras á tortura. Levantar un palmo o voo para romperse. Ese negro retorno.

E aterra o corazón sobre o asfalto, e mesmo así, non atopa firme onde pousarse, que non sexa o canto do leghón entrando e saíndo da vida: Non sei se me explico/ pero cando digo vivir/ sempre estou usando o xerundio. Ese leghón que entoa un ouveo de metal ao ritmo dunha guajira.

Mentres escribo isto escoito a voz de Samuel, rouca e profunda, vibrando moito máis alá das bambolinas, moito máis alá dos camerinos, no centro, no mesmo medio e medio do poema, berrando: mecagoendios Guantanamera, no me pongan en lo oscuro, no me pongan en lo oscuro, Guantanamera mecagoendios, e logo cala. Entra a luz. Sobe o pano.

Silvia Penas